افزایش جمعیت شهرها از یک‌سو، توسعه و صنعتی شدن آن‌ها از سوی دیگر، بدون توجه به آسایش و سلامت جسمی و روانی افراد در فضاهای مسکونی، جامعه‌ی انسانی را با بحرانی بزرگ روبرو کرده است. از این رو در سال‌های اخیر توجه به طبیعت و استفاده از حیاط در فضاهای مسکونی از اولویت‌های طراحی منازل به شمار می‌‌‌‌‌‌‌‌رود.
توجه به طراحی دوباره فضای باز منزل و بازسازی حیاطی که روح شما را به سوی طبیعت سوق دهد و هم‌راستا با اولویت‌های زندگی مدرنتان باشد، یکی از سودمندترین کارها در تغییر و تحول فضای منزل شما است.
بازسازی حیاط و فضای باز منزل، نیاز به شناخت اصول و طراحی مناسب دارد. اگر حیاطی را می‌بینید که به شما حسی دلنشین می‌دهد و نمایی سرسبز و زیبا دارد، قطعا اصول طراحی در آن به کار گرفته شده است. برای طراحی‌ای کاربردی و مناسب، تعیین سبک و برآورد هزینه پیش از آغاز، کار ضروری است. ضمنا آماده‌سازی‌های قبل از شروع کار و مشورت با افراد متخصص، روند کار بازسازی را تسهیل می‌کند.
این نکته را مدنظر قرار دهید که در نظر گرفتن بودجه، سلیقه و حتی سبک فضای بازی که برایتان جذاب است، به پیشروی اصولی پروژه کمک خواهد کرد و رضایت شما از طراحی نهایی را تضمین می‌کند.
ما در این مقاله به شما کمک می‌کنیم که ایده‌های جذاب ذهن‌تان را درباره‌ی بازسازی حیاط، طراحی فضای باز منزل و زیباسازی آن، با اصول طراحی همگام کرده و همچنین با نگاهی موشکافانه به حیاطتان یک فضای زیبا را در منزل خود بسازید.
میزان فضای آزاد در دسترستان را محاسبه کنید.
برای داشتن یک حیاط دلخواه در بازسازی و طراحی دوباره آن ابتدا بیاندیشید که می‌خواهید چه اجزایی از فضای کنونی حیاط تغییر کنند؟ چه اجزایی را دست نخورده می‌گذارید؟ قبل از طراحی میزان فضای در دسترس، فضاهایی که باید تغییر کنند و بخش‌هایی که ترجیح می‌دهید بدون تغییر باقی بمانند، را به طور دقیق مشخص کنید.
اگر حریم خصوصی شما به خاطر دید همسایه‌ها تحت تاثیر قرار می‌گیرد، استفاده از ترکیب حصار و پوشش گیاهی می‌تواند راهی برای کاهش دید به حیاط شما باشد.
در صورتی که قصد دارید، حصاری کاملاً کاربردی، تزئینی یا ترکیبی از این دو را داشته باشید، ضروری است، به مواردی چون اندازه، شکل و ویژگی‌های گیاهان مخصوص ایجاد پرچین و حصار توجه کرده و با تکیه بر این خصوصیات فضای حیاطتان را زیبا کنید.
طراحی موردعلاقه خود برای باغچه و حیاط را مشخص کنید.
حال به قسمت مفرح کار می‌رسیم. اگر هیچ محدودیتی برایتان وجود نداشت، چه حیاط و باغچه‌ای را می‌پسندیدید؟ ایده‌های ذهن خلاق خود را بر روی کاغذ بیاورید و آن‌چه اولویت شما برای بازسازی حیاط و داشتن باغچه و فضایی زیباست، را بنویسید. مشتاق و علاقمند چه نوع باغچه‌ای هستید؟ دوست داشتید باغچه‌ی شما چه ظاهری می‌داشت؟ آیا از ایوان استفاده می‌کردید؟ آلاچیق کنار استخر چطور؟ نورپردازی‌های بیرونی رویایی؟
زمانی که لیست‌تان آماده شد، سعی کنید آن را مرور کرده و اولویت‌های اصلی، ثانویه و اجزایی که قابل اجرا نیستند را مشخص کنید. می‌توانید در طی مراحل پروژه باز به این لیست رجوع کنید، تا عواملی که ارزش هزینه کردن را دارند، از گزینه‌هایی که بهتر است برای صرفه جویی در مخارج نادیده گرفته شوند، جدا کنید.
چگونه می‌خواهید از فضای بیرونی خانه‌ی خود استفاده نمایید؟
به عنوان جزئی از لیست خواسته‌هایتان، فعالیت‌هایی که می‌خواهید در فضای بیرونی انجام شوند را مشخص کنید. آیا قصد دارید از آن برای پذیرایی وعده‌های غذایی استفاده کنید؟ و مهمانانتان را در یک فضای سبز روباز بپذیرید؟ از نظر شما این فضا باید گنجایش چند نفر را برای پذیرایی داشته باشد؟ ممکن است بخواهید یک آلاچیق و یا محلی برای پرورش سبزیجات بنا کنید، یا فضایی مرکب از گیاهان و پرندگان را ترجیح می‌دهید.
بنابراین باید با توجه به آن‌چه که علاقمندید در فضای باز و حیاط خود داشته باشید، میزان فضای قابل اجرا، ابعاد و اندازه آن را تعیین کنید، تا حیاط شما به یک فضا کاربردی و زیبا تبدیل شود.
واقف بودن بر این امر که چه استفاده‌ای قرار است از محیط به عمل آید و یا برای جای دادن چند نفر قرار است مورد استفاده قرار گیرد، می‌تواند در تصمیم‌گیری مفید باشد. در ضمن راهنمای خوبی برای طراح در طرز چینش اجزا است.
همچنین ملزوماتی که ممکن است فراموش کرده باشید، را در نظر داشته باشید. برای مثال اگر قصد دارید از آلاچیق در تاریکی هم استفاده کنید، بهتر است نورپردازی مناسبی برای آن در نظر بگیرید. برای این کار می‌توانید از چراغ‌های دیواری در گوشه‌ها و چراغ آویز در مرکز آلاچیق خود استفاده کنید.
آیا به محفظه‌ای برای نگهداری لوازم باغبانی و یا تجهیزات ورزشی نیاز دارید؟ آیا فضایی برای قرار دادن زباله‌ها دارید؟ در نظر گرفتن جزییات بر اساس سلیقه و نیازهای شما، نتیجه‌ای دلخواه و کارآمد در زیباسازی حیاط به همراه خواهد داشت.
در اجرای طراحی خود، نظم در چینش و قرارگیری ملزومات موردنیاز را به یاد داشته باشید و دقت کنید که همه‌ی ایده‌های شما در چینش اجزایی که مجموعه حیاط شما را زیبا می‌سازد به گونه‌ای منظم و قابل درک برای ببینده باشند و از بی‌نظمی در چینش، که نتیجه‌ای نامتناسب در‌بر خواهد داشت، دوری کنید.
بودجه‌ای را که می‌توانید برای این کار در نظر بگیرید، از قبل تعیین کنید.
مشخص کنید، توان پرداخت چه مقدار هزینه برای نوسازی فضای باز و زیباسازی حیاط خانه‌تان در اختیار دارید. اگر بودجه کافی برای انجام تمام عملیات در یک زمان را دارید، می‌توانید آن را به یک‌باره اجرایی کنید. همچنین می‌توان یک پروژه را به اجزای کوچک‌تر تقسیم کرد تا هزینه‌ها کاهش یابند. به این کار، ساخت و ساز فاز به فاز گویند.
اگر قصد دارید ساخت و ساز فاز به فاز را اجرا کنید، بهتر است اول با یک متخصص درباره‌ی طرح کلی مشورت کرده و هزینه‌های هر فاز را به صورت مجزا برآورد کنید. یک متخصص می‌تواند شما را در تشخیص ترتیب منطقی یا ادغام مراحل، راهنمایی کند. همچنین، انتخاب افزونه‌هایی که مناسب با بودجه‌ی مصرفی شما برای بازسازی حیاط و فضای بیرونی منزلتان است، را در نظر بگیرید.
سبک طراحی در بازسازی حیاط و فضای باز خود را مشخص کنید.
مشخص کردن و یا بهینه‌سازی سبک طراحی فضای باز و حیاط شما بخشی بسیار مهم از پروژه است، بنابراین در این مرحله عجله نکنید. می‌توانید این مرحله را با ساخت یک دفترچه پر از ایده شروع کنید، که درون آن انواع طرح‌هایی از فضاهای باز که برایتان جذاب هستند را قرار داده و آلبومی از طراحی‌های اجرا شده‌ی جذاب و دیدنی که می‌تواند بر دیدگاه شما برای بازسازی حیاط منزلتان تاثیر بگذارد، تهیه کنید.
در آغاز دید بازی نسبت به تمامی سبک‌ها داشته باشید و سپس انتخابتان را به یک یا دو سبک بارز محدود کنید. به دنبال سبک‌هایی که با آب‌وهوا و فضا و معماری خانه شما هماهنگی دارند، باشید. معماران سنتی ایرانی به تاثیرات آب‌وهوا و نقش آن در فضای معماری سنتی توجه ویژه‌ای داشتند. این کار باعث می‌شود پروژه شما مسیری مشخص‌تر را طی کند و محصول نهایی با سایر اجزا پیوستگی و هارمونی داشته باشد. برای مثال می‌توانیم به ساخت بناهای سنتی ایران با حیاط‌های مرکزی اشاره کنیم که با توجه به تاثیرات آب‌وهوا و اقلیم خشک ایجاد شده است. همچنین در طراحی خانه‌های سنتی شمال ایران که به صورت خانه-باغ‌هایی برونگرا ساخته شده و بناهایی را شامل می‌شوند که با فضاهای بیرونی و عناصر شهری و روستایی منطقه در ارتباط مستقیم بوده و منظره و چشم‌انداز وسیع و مشترکی با دیگر بناهای همسایه خود داشته‌اند، تاثیرات مستقیم آب‌وهوا و اقلیم را می‌بینیم.
نقشه‌ی فضای فعلی حیاط خود را تهیه کنید.
در واقع پس از انتخاب طرح‌های دلخواه، ایده‌های جذاب و برآورد هزینه، قرارگیری طرح دلخواه بر روی نقشه یکی از مهمترین و اصولی‌ترین کارها است. با روی نقشه آوردن طرح‌های خود متناسب با فضای حیاطی که می‌خواهید بازسازی شود، نواقص طرح و کمی و کاستی‌های آن را متوجه شده و از هزینه‌های اضافی جلوگیری می‌کنید.
اگر نقشه‌ی ساخت اصلی منزلتان را در اختیار دارید، از آن استفاده کنید تا بتوانید ظاهر کلی فضا و محل قرارگیری اجزا در محیط باز مثل درختان و یا لوله‌کشی‌ها را ببینید و با دیدی باز تغییرات دلخواه خود را در آن انجام دهید.
اگر نقشه منزل شما به‌روز‌رسانی شده و متناسب با شکل کنونی باشد، طراح شما می‌تواند از آن برای طراحی جدید و بازسازی و زیباسازی حیاط استفاده کند. در غیر این صورت باید به دقت اجزا را بر روی نقشه قرار دهید و یا از یک کارشناس بخواهید تا اجزا را برایتان مشخص کند. اندازه‌گیری ابعاد زمین نیز می‌تواند توسط طراح فضاهای باز و یا معمار انجام گیرد و هزینه‌اش در هزینه نهایی نوسازی فضای شما لحاظ گردد. وقتی یک نقشه از طرح کنونی به دست آوردید، از روی آن چند کپی بگیرید و نزد خود نگه دارید. برای کشیدن طرح‌ها در طول مراحل بازسازی به آن‌ها نیاز پیدا خواهید کرد.
درباره گیاهانی که در منطقه شما رشد می‌کنند، اطلاعات به دست آورید.
بهتر است بدانید، که از چه گیاهانی می‌خواهید در حیاط جدیدتان استفاده کنید. اگر به دنبال خصوصیت‌های خاصی در گیاهان مورد استفاده خود هستید، چه خوب است از یک شخص بومی و متخصص محلی که شناخت درست و کافی از گونه‌های گیاهی سازگار با محیط منزل شما دارد، کمک بگیرید. اطلاعات گیاهی می‌تواند موجب کاهش هزینه‌ها پیش از آغاز پروژه گردد. اقدام بعدی در انتخاب گیاهان مناسب حیاط و فضای باز شما، رعایت تناسب گیاهان با ابعاد باغچه و حیاط شما است. اگر فضای حیاط شما کوچک است، انتخاب درختی که ارتفاع زیادی خواهد داشت، تصمیمی نادرست است و کل فضای حیاط شما را تحت‌الشعاع قرار می‌دهد.
توجه به نقطه‌ی کانونی حیاط و فضای باز شما برای انتخاب گیاه مناسب، اهمیت دارد. اگر نقطه‌ی کانونی حیاط و باغچه‌ی شما یک آبنما است، از گیاهانی آبزی استفاده شود که هماهنگ با آن بوده و بر زیبایی آن بیافزاید. همچنین به کنتراست‌های طراحی شده در باغچه و حیاط خود برای انتخاب گیاه موردنظر توجه کنید. اگر فضای انتخابی شما یک مربع کوچک است، گیاهان بوته‌ای سازگار با آب و هوای منطقه می‌تواند گزینه‌ای خوب، مناسب و زیبا برای فضای مربع باشد. همچنین از هزینه‌ی آبیاری و نگهداری گیاهانی که انتخاب می‌کنید، غافل نشوید.
سخن پایانی:
در طراحی برای بازسازی حیاط و فضای باز با رعایت کردن اصول طراحی می‌توانید یک حیاط زیبا و سازگار با سلیقه‌ی خود داشته باشید. شناخت محدودیت‌های حیاط منزل، تهیه‌ی طرح‌های جذاب و موافق با سلیقه‌ی شما، تهیه‌ی نقشه و اجرای طرح‌های انتخاب شده بر روی آن و همچنین برآورد هزینه برای بازسازی محیط حیاط شما، پیش از شروع کار می‌تواند، در بازسازی و زیباسازی فضای باز منزلتان کمک فراوانی کند.
آیا در نظردارید فضای باز و حیاط قدیمی منزل خود را نوسازی کنید؟ از نظر شما علاوه‌بر موارد یاد شده در مقاله فوق چه عواملی برای شروع پروژه و اتمام آن مفید است؟ با اشتراک نظراتتان، همراهان همیشگی ما باشید.
